به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از مهر، مرتضی بحرانی، استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری امروز 3 تیرماه در همایش مطالعات اجتماعی فناوری که در این پژوهشکده برگزار شد، در ارائه مقاله خود با عنوان استلزامات سیاسی مطالعات اجتماعی علم و فناوری گفت: منازعه دامنهدار میان حقیقتگرایان و نسبیتگرایان که زمانی در حال و هوای زندگی مدنی فاضلانه، میان افلاطون و سوفسطاییان در جریان بود، بار دیگر خود را در حوزه مطالعات اجتماعی علم و فناوری متجلی کرده است.
وی افزود: از این منظر، مطالعات اجتماعی علم و فناوری تا آنجا که ناظر به فرایندهای تعاملی میان کاربران (بازیگران) و مصنوعات علم و فناوری در بافتهای معین نهادی و تاریخی است، با رویکرد برساختگرایی پیوند وثیق دارد و معبر این است که مصنوعات علم و فناوری از یکسو و از سوی دیگر، جوامع انسانی به نحو همزمان در یک فرایند همساختارگرایی اجتماعی ـ فنی برساخته میشوند.
بحرانی در ادامه سخنانش اظهار داشت: یکی از پیامدهای این رویکرد، نسبیگرایی روشی و معرفتی نسبت به علم و به ویژه، فناوری است. آن رویکرد و این پیامد، الزامات سیاسی چندی برای علم و فناوری از یک سو،و جامعه از سوی دیگر پی دارد. در مقابل این امر که حقیقت، رهنمون واقعیت است، نسبیگرایی مطالعات اجتماعی علم و فناوری موید آن است که جامعه، و علم و فناوری واقعیت یکدیگر را تعیین و تضمین نمیکنند.
این محقق و نویسنده کشورمان تصریح کرد: در این نگاه، نه تنها انسان، بلکه محیط زیست و حیوان نیز در امان از پیامدهای علم و فناوری نیستند؛ پیامد این امر میتواند تهی شدن تمدن بشری از اخلاقیات و در نتیجه نابودی آَن تمدن باشد. این نگرانی، مناظرات، گفتوگوها و پژوهشهای چندی را میان حوزههای جامعهشناسی علم و فناوری، تاریخ علم و فناوری، فلسفه انتقادی و فناوری، مطالعات اقتصادی و اجتماعی توسعه، اقتصاد تحولات فناورانه، نظریه سیاسی و تحلیلسیاسی دامن زده است.
وی در پایان سخنانش بیان کرد: این مقاله، با رویکرد میانرشتهای به برخی از استلزامات سیاسی مطالعه اجتماعی نسبیگرایانه علم و فناوری خواهد پرداخت.
نظر شما